Một trong những phiền toái mà các bà bầu thường mắc phải đó là bị trĩ sau khi sinh đẻ. Phụ nữ rất dễ bị trĩ sau sinh với nhiều nguyên do. Bệnh lý này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như tâm lý của sản phụ. Tùy vào tình trạng bệnh, có người có thể điều trị nội khoa tại nhà nhưng với trường hợp bệnh đã nặng thì sản phụ cần được can thiệp phẫu thuật.
Nguyên nhân sản phụ bị trĩ sau sinh
Lý do mà phụ nữ dễ bị
trĩ sau sinh là vì những nguyên nhân chủ yếu dưới đây:
- Bị trĩ từ trước hoặc
trong lúc mang thai: Phụ nữ đã bị trĩ trước hoặc trong lúc mang thai, sau khi
sinh con không chú ý giữ gìn sức khỏe của bản thân. Điều này khiến cho bệnh trĩ
có xu hướng diễn biến nặng hơn và gây những biến chứng như chảy máu, thuyên tắc
búi trĩ.
- Thai nhi chèn ép lên
vùng trực tràng hậu môn: Những tháng cuối thai kỳ, thai nhi nhiều tháng cũng có
khả năng gây chèn ép lên vùng trực tràng hậu môn và sẽ cản trở đường về của các
tĩnh mạch, làm cho các đám rối trĩ bị căng phồng lên. Đó là nguyên nhân gây ra
bệnh trĩ sau sinh.
- Táo bón: Có nhiều
nguyên nhân khiến sản phụ bị táo bón trong thời gian mang thai cũng như sau
sinh. Chẳng hạn như mẹ bầu ngồi hay nằm nhiều khiến phân lưu lại ruột lâu hơn,
tái hấp thụ nước nhiều gây táo bón. Chế độ ăn không phù hợp, ăn ít rau xanh, uống
ít nước, bổ sung nhiều canxi… cũng là nguyên nhân khiến mẹ bầu hay sản phụ bị
táo bón. Sản phụ mắc chứng táo bón sau sinh với tần suất thường xuyên cũng là
nguyên nhân bị trĩ. Khi các búi trĩ lớn lên nhiều sẽ bị sa ra ngoài hậu môn,
thường gọi là trĩ nội sa.
- Rặn nhiều khi sinh nở:
Phụ nữ trong quá trình mang thai và chuyển dạ, việc rặn đẻ không thực hiện đúng
cách, điều đó đã làm tăng thêm áp lực lên ổ bụng, đặc biệt là vùng tiểu khung
(phần dưới của khung chậu), khiến cho búi trĩ dễ bị sa ra ngoài.
- Chế độ ăn sau sinh
không phù hợp: Sau khi sinh con, phụ nữ bắt đầu áp dụng chế độ ăn kiêng khác
nhau, một số chế độ ăn kiêng không phù hợp, ví dụ như ăn ít rau xanh hơn, hay
ít uống nước đi… sẽ làm cho bệnh trĩ nặng lên.
Các dấu hiệu dễ nhận biết của bệnh bị trĩ sau sinh
Các dấu hiệu bị trĩ sau
sinh giúp sản phụ nhận biết bao gồm:
Đi đại tiện thấy máu
Khi bắt đầu, máu thường
xuất hiện với số lượng tương đối ít và tần suất ra máu thưa thớt. Chúng ta chỉ
có thể phát hiện ra hậu môn bị chảy máu khi chúng ta nhìn vào giấy vệ sinh đã sử
dụng hoặc nhìn thấy sự xuất hiện của tia máu có trong phân.
Theo thời gian, khi trĩ
phát triển nặng, tình trạng đi ngoài ra máu ngày càng nghiêm trọng. Số lần đi
ngoài ra máu tăng lên, máu chảy trong mỗi lần đi ngoài cũng nhiều hơn. Thậm
chí, người bệnh có thể cảm thấy máu chảy ra rõ ràng. Đôi khi, máu chảy ra từ
búi trĩ có thể bị đông lại thành cục trong lòng của trực tràng, dẫn đến đại tiện
ra máu cục.
Sa búi trĩ sau sinh
Tùy theo các mức độ trĩ
mà bệnh nhân cũng sẽ có các biểu hiện lâm sàng khác nhau. Khi bệnh trĩ ở mức độ
nhẹ (khoảng độ 1 hay độ 2) sẽ không gây ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày.
Nhưng đối với búi trĩ khi đã bắt đầu sa độ 3 trở lên, thì bệnh nhân sẽ cảm thấy
vô cùng khó chịu, cộm ở hậu môn và bứt rứt khi đi đại tiện, đặc biệt là khi cần
phải di chuyển nhiều hoặc làm những việc mang vác nặng.
Ngứa hậu môn
Khi có dấu hiệu xuất hiện
bệnh trĩ thì hậu môn sẽ trở nên vô cùng ngứa ngáy và khó chịu, khiến chúng ta
thiếu tự tin lúc giao tiếp hay ra ngoài.
Khối sưng đau hậu môn
Đây là biểu hiện thường
gặp ở bệnh nhân bị trĩ sau sinh. Triệu chứng này xuất hiện khi có hiện tượng
thuyên tắc các búi trĩ ngoại hoặc khối trĩ nội sa bị nghẹt gây tắc mạch. Biểu
hiện là một hoặc nhiều khối sưng quanh hậu môn giống như bông hoa, rất đau làm
cho bệnh nhân không thể ngồi, đi lại hoặc sinh hoạt. Thậm chí, có người mô tả mức
độ đau của trĩ tắc mạch hoặc trĩ nội sa nghẹt hơn cả đau chuyển dạ.
Tình trạng này làm cho
bệnh nhân rất khó chịu. Hiện tượng thuyên tắc búi trĩ hay gặp ở phụ nữ mang
thai và sau sinh vì những yếu tố thuận lợi cho trĩ nặng lên và tình trạng tăng
đông.
Các triệu chứng khác của chứng bị trĩ sau sinh
Đau hậu môn kèm táo bón
và đi ngoài có máu dính phân hoặc dính vào giấy lau, gặp trong trường hợp bệnh
nhân có kèm nứt kẽ hậu môn. Thêm vào đó, người bị trĩ sau sinh sẽ có thêm nhiều
biểu hiện nhỏ như bị chảy dịch nhầy ở cửa hậu môn và các triệu chứng bệnh lý
khác đi kèm như bị viêm trực tràng hoặc có thể viêm da quanh hậu môn…
Bị trĩ sau sinh có tự khỏi không?
Bị trĩ sau sinh không
phải là một vấn đề quá nghiêm trọng nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị kịp
thời. Tuy nhiên, trên thực tế, do tâm lý chủ quan, do sự cố gắng chịu đựng mà
nhiều phụ nữ khi đến khám đã ở trong tình trạng nặng, phải phẫu thuật cắt trĩ.
Do đó, ngay khi có các
dấu hiệu sớm của bệnh, mẹ sau sinh nên đi thăm khám tại bệnh viện để được các
bác sĩ chuyên khoa đánh giá, kết luận về tình trạng của mình cũng như được điều
trị sớm thì sẽ hiệu quả hơn, đơn giản hơn.
Bị trĩ sau sinh có nguy hiểm không?
Bị trĩ sau sinh là một
tình trạng thường gặp nhưng không nguy hiểm. Tuy nhiên, việc chủ quan, phát hiện
và điều trị trễ có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, buộc phải phẫu thuật.
Một
số biến chứng có thể xảy ra như:
Sa nghẹt búi trĩ: Đây
là một trong những biến chứng thường gặp nhất. Tình trạng này xảy ra khi búi
trĩ phát triển quá lớn, chèn ép lên các cơ vòng, gây tắc nghẽn và cản trở quá
trình lưu thông máu. Người bệnh luôn cảm thấy đau khi chạm vào búi trĩ, đặc biệt
khó khăn khi đi tiêu.
Rối loạn chức năng hậu
môn: Việc búi trĩ ngày càng lớn đã gây chèn ép lên các cơ quan, ảnh hưởng đến
việc co thắt hậu môn, gây khó khăn cho việc đẩy các chất thải ra khỏi cơ thể.
Thiếu máu: Đây là biến
chứng xảy ra khi trĩ phát triển ở giai đoạn nặng, ra máu nhiều và liên tục.
Viêm nhiễm hoặc hoại tử
búi trĩ: Tình trạng viêm nhiễm hình thành do các búi trĩ liên tục tiết dịch ra
bên ngoài, kết hợp với quá trình đào thải các chất cặn bã ra khỏi cơ thể. Nếu
không được điều trị kịp thời, viêm nhiễm có thể làm lở loét búi trĩ, thậm chí
là hoại tử.
Các bệnh phụ khoa: Do hậu
môn và âm đạo khá gần nhau, nên vi khuẩn gây hại ở hậu môn có khả năng rất cao
lây lan sang âm đạo. Từ đó, gây ra hàng loạt các bệnh phụ khoa.
Khi nào sản phụ bị trĩ sau sinh cần gặp bác sĩ
Chứng bệnh bị trĩ sau
sinh thường được cải thiện bằng các biện pháp đơn giản tại nhà. Nhưng trong một
số trường hợp, người bệnh cần được hỗ trợ y tế, nếu:
- Bệnh bị trĩ sau sinh
không cải thiện sau 7 ngày điều trị tại nhà.
- Bệnh trĩ tái phát
- Chảy mủ từ búi trĩ
- Trĩ kèm theo các triệu
chứng như sốt, ớn lạnh và khó chịu.
- Tình trạng trĩ ngày
càng trầm trọng, ra máu nhiều hơn.
Phòng ngừa bị trĩ sau sinh
Bệnh trĩ sau sinh có thể
được phòng ngừa bằng thói quen sinh hoạt hợp lý kể từ khi bắt đầu thai kỳ. Các
thói quen này bao gồm:
- Trong sinh hoạt: Vận
động thường xuyên với những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga,… Người bệnh nên
nằm nghỉ khi mệt mỏi. Không nên ngồi hoặc đứng quá lâu sẽ làm tăng áp lực lên
vùng chậu.
- Vệ sinh: Giữ vệ sinh
vùng kín để hạn chế nguy cơ xâm nhập của các vi khuẩn bên ngoài; đi vệ sinh khi
có nhu cầu để điều hòa chức năng tiêu hóa, nhịn đi tiêu có thể gây tổn thương
các cơ vùng hậu môn.
- Bổ sung chất xơ, uống
nhiều nước.
Bị trĩ sau sinh nên ăn gì và kiêng gì?
Bị trĩ sau sinh nên ăn gì?
Những nhóm thực phẩm dưới
đây giúp hỗ trợ điều trị trĩ hiệu quả, phụ nữ sau sinh không nên bỏ qua:
- Nhóm thực phẩm rau củ
quả giàu chất xơ: rau ngót, mồng tơi, bông cải xanh, giá đỗ, chuối, bí đỏ, táo,
dâu tây, kiwi,…
- Nhóm thực phẩm tinh bột:
Khoai lang, yến mạch,…
- Nhóm chất đạm: trứng,
sữa, tôm, cua, cá hồi, cá ngừ, cá bơn,…
- Nhóm thực phẩm giàu
magie: rau chân vịt, bơ, các loại hạt sấy khô
Bị trĩ sau sinh nên kiêng gì?
Những thực phẩm dưới
đây sẽ làm bệnh phát triển nặng như:
- Thực phẩm chiên rán,
nhiều dầu mỡ… cản trở quá trình hấp thu.
- Những món ăn quá cay
sẽ tác động xấu đến dạ dày và ruột già
- Rượu bia, cà phê, thuốc
lá,… cản trở quá trình phục hồi sau sinh, tác động xấu đến sức khỏe tổng thể.
Cách điều trị bệnh bị trĩ sau sinh
1. Điều trị trĩ sau sinh nội khoa
Cách trị chứng bị trĩ
sau sinh nội khoa là sự kết hợp giữa lối sống lành mạnh và thuốc. Đối với điều
trị trĩ sau sinh, ưu tiên hàng đầu là dùng các biện pháp thay đổi lối sống, giảm
việc sử dụng thuốc để đảm bảo an toàn cho nguồn sữa mẹ.
Lối
sống lành mạnh:
- Tắm bồn nước ấm: Ngâm
mình trong bồn tắm nước ấm giúp làm giảm cảm giác khó chịu do trĩ mang lại, đồng
thời có tác dụng làm búi trĩ co lại. Người bệnh nên ngâm 15 phút/lần, 2 – 4 lần/ngày
- Ngâm hậu môn trong nước
muối ưu trương – ấm: 100 gram muối và 3 lít nước ấm, ngâm hậu môn 30 phút/lần,
ngày 3 lần.
- Chườm nước đá muối:
Cho 20 gam muối và 50 ml nước vào cốc, để trong ngăn đá tủ lạnh, đông thành cục
nước đá muối. Dùng khăn bao cục nước đá muối, chườm hậu môn sau khi ngâm nước
muối ấm. Ngày chườm 3 lần.
- Chườm lạnh: Cho đá
vào một chiếc khăn, sau đó chườm lên búi trĩ khoảng 15 phút giúp giảm sưng hiệu
quả.
- Lau mông đúng cách:
Luôn sử dụng giấy mềm, ẩm, để tránh kích ứng. Ngoài ra, đừng quên lau từ trước
ra sau.
- Bổ sung chất xơ: Giúp
phân mềm đi. Chất xơ có nhiều trong rau củ quả và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
- Bổ xung men vi sinh:
Sữa chua, yaourt.
- Uống nhiều nước: Mất
nước có xu hướng làm cứng phân, khiến việc đi tiêu khó hơn, đặc biệt là nếu người
bệnh nuôi con bằng sữa mẹ.
- Vận động cơ thể với
những bài tập nhẹ nhàng, tránh ngồi quá lâu như đi bộ, yoga.
- Sản phụ sau sinh cố gắng
đi vệ sinh ngay khi có nhu cầu, đừng nhịn.
Dùng
thuốc
Điều quan trọng khi
dùng thuốc điều trị trĩ là người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Tự ý
dùng thuốc hoặc dùng thuốc không đúng chỉ định có thể làm trầm trọng thêm tình
trạng trĩ hoặc ảnh hưởng đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Một số thuốc được chỉ định
như sau:
- Kem bôi trĩ, thuốc xịt,
thuốc mỡ… giúp giảm các triệu chứng như đau, ngứa và chảy máu trong thời gian
ngắn
- Thuốc làm mềm phân kê
đơn.
- Thuốc giảm đau
paracetamol.
2. Điều trị trĩ sau sinh ngoại khoa
Đa số các trường hợp bị
trĩ sau sinh có thể khỏi sau vài ngày hoặc vài tuần điều trị nội khoa. Tuy
nhiên, nếu tình trạng bị trĩ sau sinh phát triển nặng, dẫn đến các biến chứng
như chảy máu cấp tính, hoại tử búi trĩ, tắc hậu môn… thì cần phải phẫu thuật.
– Thắt búi trĩ
Đối với các trường hợp
chảy máu dai dẳng hoặc đau do trĩ sau sinh, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh thực
hiện một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, gọi là thắt búi trĩ. Bác sĩ sẽ buộc một
hoặc hai vòng cao su xung quanh gốc búi trĩ để cắt đứt lưu thông máu. Sau khoảng
một tuần, búi trĩ sẽ khô và rụng đi.
Các tác dụng phụ thường
gặp của phương pháp này là khó chịu và chảy máu trong khoảng 2 – 4 ngày sau khi
thực hiện thủ thuật.
–
Phẫu thuật cắt trĩ
Đây là biện pháp hiệu
quả và dứt điểm nhất để điều trị bệnh trĩ nặng hoặc tái phát.
Người bị trĩ sau sinh sẽ
được phẫu thuật trong tình trạng gây tê tại chỗ kết hợp với thuốc an thần hoặc
gây tê tủy sống, gây mê toàn thân. Sau đó, bác sĩ sẽ loại bỏ các mô thừa gây chảy
máu. Các biến chứng có thể gặp, từ nặng đến nhẹ, như: đau, chảy máu, bí tiểu, hẹp
hậu môn và nhiễm trùng.
Một
số phương pháp điều trị cắt trĩ phổ biến hiện nay là:
– Phương pháp cắt trĩ bằng
Laser: Cắt trĩ bằng laser là một thủ thuật ngoại trú dùng chùm ánh sáng của tia laser xác định chính xác và can thiệp vào
búi trĩ mà không phải dùng tới dao mổ. Phương pháp này giúp loại bỏ búi trĩ
nhanh chóng, bệnh nhân ít đau đớn và hồi phục nhanh.
– Phương pháp Ferguson:
Phương pháp cắt trĩ Ferguson là một thủ thuật cắt trĩ cổ điển, cắt khâu riêng
biệt từng búi trĩ một giúp loại bỏ búi trĩ mà không làm ảnh hưởng đến cấu trúc
của hậu môn. Đây là phương pháp áp dụng được với hầu hết các búi trĩ có chỉ định
phẫu thuật và đòi hỏi bác sỹ chuyên môn cao cũng như trang thiết bị hiện đại.
– Phương pháp Milligan
Morgan: Đây là thủ thuật cắt trĩ bằng cách can thiệp và cắt từng bũi trĩ một chỉ
để lại ở giữa các búi trĩ những mảnh da niêm mạc và khâu lại. Đối với búi trĩ
vòng, bác sĩ phải cắt thêm phần búi trĩ phụ. Với quy trình phẫu thuật đơn giản,
thời gian thủ thuật ngắn, tỷ lệ tái phát thấp (5-10% trong 5 năm) và chi phí rẻ,
đây là phương pháp được nhiều bệnh nhân lựa chọn.
– Phương pháp Longo: Dựa
trên nguyên lý kéo búi trĩ trở lại vị trí bình thường, áp dụng cho các bệnh
nhân trĩ vòng hoặc trĩ độ 3,4. Bác sĩ sẽ sử dụng máy khâu cắt hậu môn tự động,
một thiết bị được thiết kế riêng để cắt – khâu khoang niêm mạc kèm mạch máu
phía trên đường lược (chỗ nối giữa phần cuối ống tiêu hóa và hậu môn, phân chia
trĩ nội và trĩ ngoại), kéo búi trĩ lên cao và đồng thời cắt phần mạch máu cung cấp đến búi trĩ, nhờ đó mà
các búi trĩ teo dần. Với phương pháp này
bệnh nhân ít đau đớn, phục hồi nhanh và không có vết thương hở hay biến chứng hẹp
hậu môn.
Sản phụ sau sinh bao lâu thì cắt trĩ được?
Mẹ bầu sau sinh có thể
phẫu thuật cắt trĩ ngay nếu được chỉ định. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây tắc
sữa, ảnh hưởng đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Do đó, người bệnh thường được chỉ
định phẫu thuật khi bé 6 tháng tuổi.
Nguồn:
BacSiGiaDinh.net